Το Ρότερνταμ (Rotterdam) (ολλανδικά Ρότερ-ντάμ) [ˌrotərˈdɑm] (Rotterdam) είναι πόλη και έδρα δήμου της ολλανδικής επαρχίας Νότιoς Ολλανδία (Zuid-Holland). Ο δήμος έχει έκταση 319,35 χμ² και πληθυσμό 616.528 κατοίκους (2013). Είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος της Ολλανδίας, η δεύτερη, μετά το Άμστερνταμ, σε πληθυσμό πόλη της χώρας, ενώ το λιμάνι του Ρότερνταμ είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης - μέχρι πρόσφατα το μεγαλύτερο λιμάνι παγκοσμίως -, στις όχθες του ποταμού Νίουε Μάας (Nieuwe Maas). Το όνομα Rotterdam προέρχεται από τη συγχώνευση των ονομασιών Rotte(r)+dam, δηλαδή ένα φράγμα (dam) σε έναν μικρό ποταμό, τον Ρόττε (Rotte), που συμβάλλει στον Νίουε Μάας στην καρδιά της πόλης.
Το Ρότερνταμ είναι το κέντρο της ευρύτερης ομώνυμης μητροπολιτικής περιοχής (De plusregio Stadsregio Rotterdam) που, με πληθυσμό 1,3 εκατομμύρια κατοίκους, αποτελεί τη μεγαλύτερη αστική περιοχή της Ολλανδίας. Επίσης, αποτελεί σημαντικό τμήμα της περίφημης περιοχής Ράντσταντ.
Το Ρότερνταμ, μία από τις πλέον πολυπολιτισμικές ευρωπαϊκές πόλεις, εκτός από το λιμάνι, είναι παγκοσμίως γνωστό για το Πανεπιστήμιο Εράσμους και για την υψηλού επιπέδου σύγχρονη αρχιτεκτονική του.
Το Ρότερνταμ διαθέτει το μεγαλύτερο λιμάνι στην Ευρώπη, αφού λειτουργεί ως πύλη εισόδου υπερατλαντικών -και όχι μόνον- αγαθών στη συγκεκριμένη ήπειρο. Από το 2004 Ασιατικά λιμάνια όπως αυτά στη Σιγκαπούρη και τη Σανγκάη του στέρησαν την παγκόσμια πρωτιά του.
Οι σημαντικότερες δραστηριότητες για το λιμάνι του Ρότερνταμ είναι η πετροχημική βιομηχανία και οι εμπορικές μεταφορτώσεις γενικότερων φορτίων. Το λιμάνι λειτουργεί ως σημαντικός διαμετακομιστικός σταθμός για τη μεταφορά ακατέργαστων πρώτων υλών και άλλων αγαθών μεταξύ της Ευρωπαϊκής ηπείρου και άλλων σημείων του κόσμου. Από το Ρότερνταμ τα αγαθά μεταφέρονται με πλοία, φορτηγίδες, τρένα ή οδικώς. Από το 2000 είναι υπό κατασκευή ο Μπετουβερούτε, ένα γρήγορο τραίνο μεταφοράς φορτίων από το Ρότερνταμ προς τη Γερμανία. Δυτικά της πόλης βρίσκονται μεγάλα διυλιστήρια πετρελαίου. Οι ποταμοί Μάας και Ρήνος παρέχουν επίσης εξαιρετική πρόσβαση στην ενδοχώρα.
Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, οι δραστηριότητες του λιμανιού μεταφέρθηκαν από το κέντρο προς τη Βόρειο Θάλασσα. Το κανάλι Νίουε Βάτερβεχ διανοίχτηκε από το Ρότερνταμ προς τη Βόρειο Θάλασσα, για να εισρεύσουν ύδατα προς τους -σχετικά ρηχούς- Ρήνο και Μάας (Meuse). Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1872 και στις όχθες του καναλιού αυτού αναπτύχθηκε κάθε μορφή βιομηχανικής δραστηριότητας.
Η περιοχή του λιμανιού του Ρότερνταμ επεκτάθηκε με την κατασκευή του συγκροτήματος Εουροπόρτ (πύλη στην Ευρώπη) στη θέση Μάασφλάκτε, στη Βόρειο Θάλασσα κοντά στο Χουκ φαν Χόλαντ. Ο σχεδιασμός ενός δεύτερου Μάασφλάκτε ήταν αντικείμενο πολιτικών συζητήσεων κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, γιατί θα ήταν εν μέρει χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση. Η κατασκευή ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2004.
Η μεγάλη αύξηση στον πληθυσμό του Ρότερνταμ οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στις διαδοχικές επεκτάσεις του τεράστιου λιμένα του και, στην επακόλουθη εισροή εργατών, όχι μόνον από την Ολλανδία , αλλά και από το εξωτερικό.
Οι περισσότεροι εργάτες προήλθαν από τη Βόρειο Βραβάντη (Noord-Brabant]], τη Ζηλανδία (Zeeland) και το Βέλγιο.Στις δεκαετίες ’60 και ’70, ήλθαν πολλοί μετανάστες από την Ιταλία, την Ισπανία, το Μαρόκο, την Τουρκία, την πρώην Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα. Μετά την ανεξαρτητοποίηση του Σουρινάμ το 1975, ήλθαν επίσης πολλοί μετανάστες από αυτή τη Νοτιοαμερικανική χώρα. Τέλος το πάνελ συμπληρώνουν μετανάστες από την Κίνα, τις Αντίλλες και το Πράσινο Ακρωτήριο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, με στοιχεία του 2010, από το σύνολο του πληθυσμού της πόλης, ένα ποσοστό 45% ήσαν αλλόχθονες.
Με το 55% των κατοίκων του να διαθέτουν χαμηλό εισόδημα, το Ρότερνταμ έχει το δικό του μερίδιο στα τυπικά αστικά προβλήματα, όπως οι υποβαθμισμένες περιοχές στο εσωτερικό της πόλης.
Το Ρότερνταμ βρίσκεται στη ΝΔ Ολλανδία, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος μίας μεγάλης ελλειψοειδούς νησίδας, που οριοθετείται από τρία ποτάμια ρεύματα, των οποίων η ροή είναι πολύ δύσκολο να διαχωριστεί λόγω της πυκνότατης οικιστικής δόμησης.
Τα βόρεια όρια της νησίδας καθορίζονται από τον Νίουε Μάας (=Νέο Μεύση) (Nieuwe Maas), τα νότια από τον Άουντε Μάας (=Παλαιό Μεύση) (Oude Maas), τα ανατολικά από τη συμβολή των δύο Μάας με τον μεγάλο ποταμό Βάαλ (Waal) και τέλος, τα δυτικά από την ένωση των δύο Μάας και την έξοδό τους προς τη Βόρειο Θάλασσα μέσω του καναλιού Βάτερβεχ (Waterweg), στη θέση όπου βρίσκεται το περίφημο Χουκ φαν Χόλαντ (=Γωνία της Ολλανδίας) (Hoek van Holland), απ' όπου αναχωρούν φέρρυς για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σημειωτέον, ότι όλα αυτά τα υδάτινα ρεύματα, αποτελούν στην ουσία μικρούς και μεγάλους παραποτάμους του Ρήνου, στη ροή του από τη γερμανική ενδοχώρα προς τη θάλασσα και, εκεί ακριβώς, έγκειται η τεράστια σημασία του λιμένα του Ρότερνταμ για ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο Νίουε Μάας, μπορεί να διαχωρίζει άτυπα την πόλη σε Βόρειο και Νότιο Ρότερνταμ, αυτό όμως δεν είναι απόλυτα σαφές, διότι εκτός από το ιστορικό κέντρο που βρίσκεται στις βόρειες όχθες του, ολόκληρο σχεδόν το τμήμα των περιοχών που βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Νίουε Μάας καταλαμβάνεται από πόλεις που θεωρούνται ξεχωριστές από το Ρότερνταμ, όπως είναι το Σχίινταμ (Schiedam), το Καπέλε Άαν Ντεν Έισελ (Capelle aan den IJssel) και το Φλάαρντινγκεν (Vlaardingen). Η δόμηση μεταξύ αυτών των πόλεων και του Ρότερνταμ είναι τόσο πυκνή, που κατ' ουσίαν αποτελούν ένα (1) οικιστικό σύνολο.
Κτισμένο πάνω σε παλαιά πόλντερς, το Ρότερνταμ έχει πολλά τμήματά του κάτω από το επίπεδο της θάλασσας (το ολλανδικό ΝΑΡ). Δεν είναι τυχαίο ότι, το χαμηλότερο σημείο της Ολλανδίας (6,76 μέτρα), βρίσκεται ανατολικά του Ρότερνταμ, στην πόλη Νίουερκερκ Άαν Ντεν Έισελ (Νieuwerkerk aan den Ijssel).
Γνωστά μουσεία της πόλης είναι τα:
- Μουσείο Μπόιμανς - φαν Μπέουνινγκεν (τέχνες)
- Χιστόρις Μουζέουμ (ιστορικό)
- Φολκενκούντιχ Μουζέουμ (ξένοι λαοί και πολιτισμοί),
- KunstHal
- Maritiem Museum (ναυτικό)
- Μπραντβεερμουζέουμ (Μουσείο της πυροσβεστικής).
Το Euromast (Ευρωπύργος) έχει καταστεί σημαντικός πόλος τουριστικής έλξης.
